Header và Footer trong Web Design: Hướng Dẫn Chi Tiết

Khi truy cập vào một website bất kỳ, điều đầu tiên bạn nhìn thấy chính là header (phần đầu trang) – nơi chứa logo, menu điều hướng, nút liên hệ, và nhiều yếu tố giúp bạn định hình được nội dung chính và điều hướng dễ dàng. Ngược lại, khi cuộn đến cuối trang, bạn sẽ gặp footer (chân trang) – khu vực cung cấp thông tin liên hệ, liên kết nhanh, bản quyền, và các yếu tố hỗ trợ SEO.

Dù không phải là phần “nội dung chính”, nhưng header và footer lại đóng vai trò cốt lõi trong trải nghiệm người dùng, định hướng luồng truy cập, và thậm chí ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng xếp hạng của website trên Google.

Tuy nhiên, rất nhiều website hiện nay mắc lỗi phổ biến như:

• Header quá rối, chiếm diện tích nhưng không điều hướng hiệu quả
• Footer bị xem nhẹ, thiếu thông tin cần thiết hoặc spam liên kết SEO
• Không tối ưu responsive, khiến giao diện “bể” trên thiết bị di động

Vậy:

• Header và Footer nên có những thành phần gì?
• Làm sao để thiết kế chúng vừa đẹp, vừa hiệu quả UX, vừa thân thiện SEO?
• Có nguyên tắc nào để tránh lỗi và nâng cao trải nghiệm người dùng không?

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá từ A đến Z về Header và Footer trong Web Design – từ cấu trúc, vai trò, cách tối ưu, ví dụ thực tế, đến những lưu ý cần tránh để bạn có thể xây dựng một website chuyên nghiệp, chuẩn SEO và dễ dùng trên mọi thiết bị.

Header là gì? Thành phần & mục đích sử dụng

🔹 Header là gì trong thiết kế web?

Header là phần đầu của một trang web, thường nằm ở vị trí trên cùng và được hiển thị trên mọi trang trong hệ thống. Đây là nơi đầu tiên mà người dùng nhìn thấy khi truy cập website, đồng thời cũng là khu vực đóng vai trò định hướng người dùng, giúp họ nhanh chóng hiểu được thương hiệu và truy cập vào các khu vực quan trọng.

Trong HTML5, header được đánh dấu bằng thẻ <header> để giúp Google và các công cụ tìm kiếm hiểu được cấu trúc logic của trang web.

🎯 Mục đích của header trong website

Header không chỉ để “cho đẹp”. Nó giữ nhiều vai trò quan trọng như:

• ✅ Nhận diện thương hiệu: thông qua logo, slogan hoặc màu sắc thương hiệu
• ✅ Điều hướng người dùng: giúp truy cập nhanh đến các trang chính như Sản phẩm, Dịch vụ, Blog, Liên hệ…
• ✅ Tăng tương tác và chuyển đổi: với nút gọi hành động (CTA), nút gọi điện, đặt hàng, đăng ký…
• ✅ Hỗ trợ tìm kiếm nhanh: qua thanh search bar hoặc filter menu
• ✅ Hiển thị trạng thái tài khoản hoặc giỏ hàng (với web thương mại điện tử)

🧱 Thành phần thường có trong header website

💡 Ví dụ thực tế về header hiệu quả:

1. Shopee.vn:
   • Logo thương hiệu + menu đa cấp
   • Search bar nổi bật giữa trung tâm
   • Icon giỏ hàng, tài khoản, thông báo
   • Giao diện responsive tốt trên mobile
2. Canva.com:
   • Header đơn giản nhưng rõ ràng
   • CTA “Sign up” và “Try Canva Pro” nổi bật
   • Tối giản menu, hướng đến hành động chính
3. Tiki.vn:
   • Sử dụng header sticky (cố định khi cuộn trang)
   • Tập trung vào thanh tìm kiếm và giỏ hàng
   • Icon rõ ràng, dễ bấm trên mobile

📱 Header và trải nghiệm trên thiết bị di động

• Với mobile, header nên thu gọn và tối ưu dễ chạm:
  • Dùng menu hamburger để tiết kiệm không gian
  • Ưu tiên tìm kiếm và nút liên hệ nhanh
  • Đảm bảo font, khoảng cách dễ đọc/dễ nhấn

“Header là bộ mặt của website – nếu làm tốt, bạn có thể giữ chân người dùng chỉ trong 5 giây đầu tiên.”
— Một chuyên gia UX/UI

Footer là gì? Cấu trúc và nội dung thường thấy

🔹 Footer là gì trong thiết kế web?

Footer (chân trang) là phần nằm ở cuối cùng của mỗi trang web. Nó thường lặp lại trên tất cả các trang, đóng vai trò như điểm dừng tự nhiên cho người dùng khi họ cuộn hết nội dung – và đồng thời cũng là nơi:

• Cung cấp thông tin phụ nhưng quan trọng, như liên hệ, bản quyền, chính sách…
• Tăng khả năng điều hướng, giúp người dùng dễ dàng tìm đến các trang quan trọng khác
• Hỗ trợ SEO và tính chuyên nghiệp của website

Trong HTML5, footer được gắn thẻ <footer>, giúp Google hiểu đây là khu vực cuối trang chứa thông tin bổ sung.

🎯 Vai trò của footer trong UX và SEO

✅ Với người dùng (UX):

• Cung cấp liên kết nhanh đến các trang hữu ích: Giới thiệu, Liên hệ, Chính sách bảo mật, Hỏi đáp…
• Tạo cảm giác đầy đủ, hoàn chỉnh cho giao diện
• Tăng sự tin tưởng khi hiển thị thông tin doanh nghiệp minh bạch

✅ Với Google (SEO):

• Giúp xác định cấu trúc site rõ ràng hơn
• Tạo internal link hợp lý để Googlebot dễ crawl các trang phụ
• Là nơi phù hợp để chèn schema markup (contact info, breadcrumb, social link)
• Nếu được thiết kế đúng cách, footer tăng điểm trust (tin cậy) cho website

🧱 Các thành phần thường thấy trong footer website

💡 Ví dụ thực tế về footer hiệu quả:

1. VnExpress.net
   • Footer chia thành nhiều cột rõ ràng: Trang chủ, Chính sách, Liên hệ
   • Logo + hotline + địa chỉ công ty
   • Navigation phụ + liên kết đến các chuyên mục chính
2. Shoppe.vn
   • Footer dày, đa cấp độ nhưng được chia nhóm rõ ràng
   • Có phần “Hỗ trợ khách hàng” rất trực quan
   • Thông tin pháp lý và logo xác thực đơn vị kinh doanh
3. Haravan.com
   • Thiết kế gọn, đầy đủ: navigation, social, logo, liên hệ
   • Có khu vực “Tư vấn miễn phí” với form để lại email
   • Chèn schema tổ chức rõ ràng hỗ trợ SEO

📱 Lưu ý khi thiết kế footer cho thiết bị di động:

• Không nên nhồi nhét quá nhiều thông tin
• Sử dụng accordion hoặc collapse menu để gọn gàng hơn
• Tăng khoảng cách giữa các liên kết để dễ nhấn
• Ưu tiên hiển thị thông tin liên hệ + social icons trước

“Footer là nơi người dùng đưa ra quyết định hành động tiếp theo – quay lại, ở lại hay rời đi.”
— Chuyên gia UX/UI tại Adobe XD

Nguyên tắc thiết kế Header/Footer hiệu quả

Dù header và footer chỉ chiếm một phần nhỏ trong bố cục trang web, nhưng nếu được thiết kế hợp lý, chúng sẽ tạo ra trải nghiệm người dùng mượt mà, giữ chân khách truy cập lâu hơn, và nâng cao hiệu quả chuyển đổi (conversion rate).

Dưới đây là những nguyên tắc thiết kế nên áp dụng cho cả header và footer, đặc biệt trong môi trường web hiện đại, responsive và thân thiện SEO.

🎯 Ưu tiên sự rõ ràng – đừng làm người dùng phải suy nghĩ

• Sử dụng cấu trúc đơn giản, dễ hiểu: tránh nhồi nhét quá nhiều liên kết hoặc menu phụ
• Menu chính trong header nên gồm 5–7 mục là tối ưu
• Footer chia thành các cột hoặc nhóm thông tin rõ ràng, giúp người dùng dễ quét mắt

📌 Ví dụ: Website của Apple sử dụng header cực kỳ đơn giản: logo + menu chính + icon tìm kiếm & giỏ hàng → giúp người dùng dễ điều hướng.

📱 Responsive 100% – tối ưu cho mobile và máy tính bảng

• Header trên mobile nên chuyển sang menu hamburger
• Footer nên thu gọn theo dạng accordion/collapse để tiết kiệm không gian
• Tăng kích thước font chữ và khoảng cách giữa các phần tử → dễ nhấn trên thiết bị cảm ứng

📌 Mẹo: Kiểm tra giao diện header/footer trên công cụ Google Mobile-Friendly Test

🎨 Thiết kế đồng nhất (Consistent Design)

• Header và footer nên giữ màu sắc, font chữ, phong cách thiết kế thống nhất với toàn bộ giao diện web
• Tránh sử dụng quá nhiều hiệu ứng hover, animation gây rối
• Logo luôn đặt ở góc trái (hoặc giữa), liên kết về trang chủ

📌 Ví dụ: Các website lớn như Nike, Airbnb, Canva đều giữ design rất gọn, đồng bộ và sạch sẽ.

🔍 Ưu tiên trải nghiệm người dùng (UX) → tăng tỉ lệ chuyển đổi

• Đặt CTA rõ ràng trong header như: “Đặt lịch”, “Báo giá”, “Mua ngay”, “Đăng ký dùng thử”
• Trong footer nên có:
  • Nút gọi nhanh
  • Email liên hệ
  • Link “Lên đầu trang” hoặc “Trợ giúp”
• Gắn form đăng ký (newsletter) nếu phù hợp → thu thập data khách hàng

⚠️ Tránh 5 lỗi phổ biến khi thiết kế header/footer

“Header tốt giúp người dùng bắt đầu đúng hướng. Footer mạnh khiến họ sẵn sàng quay lại.”
— Nguyên lý thiết kế UX từ Google Design Library

Header/Footer & SEO: Những yếu tố cần tối ưu

Dù header và footer thường bị xem là “khu vực phụ” trong thiết kế web, nhưng nếu được tối ưu chuẩn SEO, chúng sẽ tăng khả năng index, cải thiện trải nghiệm người dùng, đồng thời giúp Google hiểu rõ hơn về cấu trúc và nội dung của website.

Dưới đây là những yếu tố SEO quan trọng bạn nên áp dụng cho header và footer:

🧩 Sử dụng đúng thẻ HTML5: <header> và <footer>

• Đừng chỉ dùng <div class="header"> hay <div class="footer">
  → Thay vào đó, hãy sử dụng thẻ semantic đúng chuẩn HTML5:

<header> ... </header>
<footer> ... </footer>

✅ Lợi ích:

• Giúp Googlebot hiểu rõ chức năng từng phần
• Cải thiện cấu trúc HTML tổng thể, hỗ trợ các công cụ SEO phân tích chuẩn hơn
• Tăng điểm accessibility (tiếp cận nội dung với người dùng khuyết tật hoặc trình đọc màn hình)

🔗 Tối ưu Internal Link trong Footer

Footer là nơi tốt để đặt các liên kết nội bộ quan trọng, đặc biệt với những website có nhiều trang.

Gợi ý liên kết nên có:

• Trang Giới thiệu
• Chính sách bảo mật
• Điều khoản sử dụng
• Bản đồ website (sitemap)
• Liên hệ
• Blog / Tin tức
• Dịch vụ / Sản phẩm chủ lực

✅ Lưu ý:

• Chỉ chèn liên kết thực sự hữu ích, tránh nhồi nhét quá nhiều anchor text → dễ bị Google đánh giá là spam link footer

🏷 Gắn Schema Markup cho tổ chức & thông tin doanh nghiệp

Bạn có thể gắn các đoạn schema JSON-LD ở footer để giúp Google hiểu sâu hơn về:

• Tên doanh nghiệp
• Địa chỉ, email, số điện thoại
• Thời gian hoạt động
• Social profile (Facebook, LinkedIn, YouTube…)

Ví dụ:

<script type="application/ld+json">
{
  "@context": "https://schema.org",
  "@type": "Organization",
  "name": "Your Company Name",
  "url": "https://yourwebsite.com",
  "logo": "https://yourwebsite.com/logo.png",
  "contactPoint": {
    "@type": "ContactPoint",
    "telephone": "+84-123-456-789",
    "contactType": "customer service"
  },
  "sameAs": [
    "https://www.facebook.com/yourpage",
    "https://www.linkedin.com/company/yourcompany"
  ]
}
</script>

✅ Schema giúp:

• Tăng tỷ lệ xuất hiện rich snippet
• Củng cố độ tin cậy (Trustworthiness) trong đánh giá của Google
• Hiển thị thông tin doanh nghiệp rõ ràng trên kết quả tìm kiếm

🧭 Tạo Sitelinks tự nhiên từ menu & footer

Google thường lấy các liên kết trong header/footer làm sitelinks hiển thị kèm kết quả tìm kiếm của bạn. Ví dụ:

YourWebsite.com
- Trang chủ - Giới thiệu - Dịch vụ - Liên hệ

→ Muốn được như vậy:

• Menu & footer phải dùng thẻ <a> rõ ràng
• Tránh dùng JavaScript ẩn/hiện menu phức tạp
• Anchor text nên ngắn gọn, mô tả đúng nội dung trang đích

⚠️ Những lỗi SEO phổ biến cần tránh trong header/footer

“SEO không chỉ nằm ở nội dung – mà còn bắt đầu ngay từ cấu trúc và giao diện của từng pixel trong website.”
— John Mueller, Google Search Advocate

Kết luận: Header và Footer – Hai mảnh ghép nhỏ, ảnh hưởng lớn

Dù chỉ là hai khu vực “không nằm trong phần nội dung chính”, header và footer lại đóng vai trò sống còn trong trải nghiệm người dùng (UX), định hình thương hiệu, điều hướng thông tin và hỗ trợ SEO hiệu quả.

Một header tốt giúp người dùng nhận diện thương hiệu nhanh chóng, tìm thấy thông tin quan trọng chỉ sau 1 cú nhấp, đồng thời tăng khả năng chuyển đổi qua các nút CTA rõ ràng. Trong khi đó, một footer được thiết kế khoa học không chỉ bổ sung thông tin hỗ trợ mà còn là công cụ tối ưu cấu trúc liên kết nội bộ (internal link), giúp Google hiểu hơn về website và cải thiện độ tin cậy (trust).

✅ Bạn nên làm gì tiếp theo?

• Rà soát lại header và footer hiện tại trên website của bạn – chúng có thân thiện với người dùng không? Có hỗ trợ SEO không?
• Tối ưu từng thành phần: logo, menu, CTA, liên hệ, social media, schema…
• Thiết kế responsive 100% để đảm bảo mọi thiết bị đều hiển thị mượt mà
• Tránh lỗi thường gặp: nhồi nhét, không rõ ràng, thiếu responsive hoặc không có call-to-action

“Header định hướng – Footer duy trì kết nối. Cả hai là bản đồ điều hướng giúp người dùng đi đúng hướng và quay lại.”
— Trích từ nguyên tắc thiết kế UX hiện đại

Đừng xem nhẹ hai vùng nhỏ này – vì chỉ cần tối ưu tốt header và footer, bạn đã xây dựng được 50% trải nghiệm người dùng mượt mà và 30% nền tảng SEO vững chắc cho toàn site.